Kafedra tarixi va faoliyati

Kafedra uchta yo’nalishdan iborat: yog’ va moylar texnologiyasi, don va don mahsulotlari texnologiyasi, qand va bijg’itish mahsulotlari texnologiyasi. Bu yo’nalishlar dastlab mustaqil kafedralar bo’lganligi uchun xar biri o’zining rivojlanish tarixiga ega. 2005 yil sentyabr oyida “Don va don mahsulotlari texnologiyasi”kafedrasi “Yog’ va moylar texnologiyasi” kafedrasi bilan birlashib “Yog’-moy va don mahsulotlari texnologiyasi” nomi berilgan. 2011 yil sentyabr oyida “Qand va bijg’itish mahsulotlari texnologiyasi” kafedrasi qo’shilgach “Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi” kafedrasi nomi berilgan.

 “Yog’ va moylar texnologiyasi” yo’nalishi tarixi:

1940 yilda prof. M.E.Elgort tavsiyasi bilan O’rta Osiyo Davlat Universiteti qoshida «Organik kimyo va yog’lar texnologiyasi» kafedrasi ochildi va bu kafedra O’rta Osiyo Sanoat instituti tarkibiga kiritildi. 1946 yilda kafedra «Organik kimyo» va «Yog’lar texnologiyasi» nomli mustaqil kafedralarga ajratildi. O’sha yillari kafedraga prof. Niyozov M.I. rahbarlik qildi. Kafedraning birinchi o’qituvchilari B.T.Zabramniy, D.T. Kats, Usmonova Z.U. va Magdamov A.S. edilar.

Kafedraga 1953-1962 yillari hozir UzFAsining akademigi, t.f.d., prof. Glushenkova A.I., , 1962-1989 yillari t.f.d. prof. Abduraximov A. mudirlik qilishdi. 1989 yildan 1993 yilgacha dots. Qodirov Y., 1993-1995 yillarda dots. Ilxomjonov P. kafedra mudiri bo’lishdi. 1995-2010 yillarda kafedraga t.f.d., prof. Qodirov Y. mudirlik qildi. 2010 yildan boshlab kafedraga dots. Serkaev Q.P. mudirlik qilmoqda.

Kafedrada turli yillarda prof. Mirzakarimov R., dots. Inogamov A., dots. Tursunov M.T., dots. Qodirova Z.X., dots. Abdullaev T., t.f.d. Mirxolikov T.T., t.f.d. Raximjonov M.A., k.f.n. Ergashev M.S. va t.f.n. Sharafuddinov Sh., t.f.d., prof. Ilyasov A.T. lar ishlashgan.

Hozirgi kunda kafedrada 1 ta akademik – Glushenkova A.I., 2 ta professor – Abduraximov A., Qodirov Y., dotsentlar Ilxomjonov P., Yunusov O.Q., kat. o’q. Ibragimova M.S., assistentlar Abdusamatova S.M., Yo’lchiev A.B., Ro’ziboev A.T., Akramova R.R., stajyor-tadqiqotchi-izlanuvchilar, laboratoriya mudiri va laborantlar mexnat qilishmoqda.

Kafedra «Yog’ va moylar texnologiyasi» yo’nalishi bo’yicha bakalavr va «O’simlik moylari ishlab chiqarish texnologiyasi», «Yog’larni qayta ishlash texnologiyasi» mutaxassisliklari bo’yicha magistrlar tayyorlaydi.

Kafedrada 3000 dan ortiq mutaxassis kadrlar tayyorlangan. Kafedrani tugatgan mutaxassislar Markaziy Osiyo va O’zbekiston Respublikasi yog’-moy korxonalarida, loyihalash va ilmiy tadqiqot institutlarida va yuqori Davlat muassasalarida ishlashmoqda. O’zFAsi akademigi Salimov Z.S., akademiklar Yusupbekov N.R., Glushenkova A.I., Abidova M.F. shular jumlasidandir.

1980 yilda «Yog’lar texnologiyasi» kafedrasi qoshida «Gossipol» tarmoq ilmiy tadqiqot laboratoriyasi tashkil etildi. Uni tashkilotchisi prof. Mirzakarimov R.M. bo’lib, 1990 yilgacha bu laboratoriyaga ilmiy rahbar bo’lib ishladi. 1990-2006 yillarda laboratoriyaga t.f.d., prof. Ilyasov A.T. mudirlik qildi. Xozirgi kunda t.f.n. Serkaev Q.P. mudirlik qilmokda.

Kafedrada 6 ta fan doktori va 30 dan ortiq fan nomzodlari tayyorlandi, 100 dan ortiq ixtirolar yaratildi 3000 dan ortiq maqolalar chop qilindi.

 “Don va don mahsulotlari texnologiyasi”  yo’nalishi tarixi:

O’zbekiston Respublikasi «Don tayyorlov Vazirligi» tomonidan 1965 yildan boshlab viloyatlarda juda katta hajmda jadallik bilan un – yorma va omixta em korxonalari qurila boshlandi. Respublikada shu sohaga muxandislar tayyorlaydigan oliy o’quv yurtlari bo’lmaganligi sababli Don tayyorlov Vazirligi vakillari har yili Odessa, Moskva, Barnaul, Orenburg va boshqa o’quv yurtlaridan 40-50 ga yaqin yosh kadrlarni olib kelar edi. Kelgan yoshlar esa uzog’i bilan 1 yil ishlab so’ng esa uz joylariga qaytib ketar edilar. Bu masalani ijobiy xal qilish uchun 1978 yili “Don tayyorlov vazirligi” texnika boshqarmasining boshlig’i iqtisod fanlari nomzodi P.M.Tursunxo’jaevni yuboradi va institut raxbariyati “Donni saqlash va qayta ishlash texnologiyasi” kafedrasini ochib, uni kafedra mudiri kilib tayinlaydi.

Kafedra tashkil topgan vaqtdan boshlab ixtisoslik buyicha 2530 dan ortiq mutaxassislar tayyorlangan, shulardan R.E.Zufarov, Z.Z.Shukurov, N.K. Oyxodjaeva va S.Boboev, D.A. Gafurovalar texnika fanlari nomzodi ilmiy darajasiga erishdilar.

Kafedraga 1995-1996 yillarda prof. M.Raximjonov, 1996-2004 yillarda dots. N.K.Oyxodjaeva, 2004-2005 yillarda dots. t.f.d. T.T.Mirxoliqov mudirlik qilishgan.

“Qand va bijg’ish mahsulotlari texnologiyasi” yo’nalishi tarixi

«Vinochilik va bijg’ish maxsulotlari texnologiyasi” kafedrasi 1938 yilda O’rta Osiyo Davlat universitetida katta olim professor M.A.Xovrenko tashabusligida tashkil etilgan va o’zi raxbarlik kilgan. 1940 yilda kafedra Urta Osiyo industrial institutiga utkazilgan. 1941 yildan 1958 yillarda kafedrani dots. Motalev S.V., 1958 yildan 1960 yillarda prof. I.F.Zelinskiy boshkarib kelishgan.

1960-1990 yillarda kafedrani dotsent S.X.Abdurazaqova, 1990-1995 yillarda dots. S.U.Umarov, 1995 yildan 2003 yilgacha dots. Sapaeva Z.Sh. boshkarib kelishgan. Kafedrani 2003-2011 yillarda dots. X.T.Xasanov boshkarib keldi. Kafedra yukori malakali professor o’kituvchilar bilan ta’minlangan. Kafedra tashkil bulgandan buyon 2000ga yakin mutaxassislar pivo ishlab chikarish texnologiyasi va vino ishlab chikarish texnologiyasi buyicha  tayyorlangan. Bundan tashkari sut-go’sht va qand ishlab chikarish bo’yicha xam mutaxassislar tayyorlangan.

Kafedrani bitiruvchilari Urta Osiyo, Moldaviya, Ukraina, Krasnodar o’lkasi, Moskva va Leningradlardagi zavodlarda i loyixalash institutlarida ishlab kelishmokda. 1999 yilda kafedra nomi «Kand va bijg’ish maxsulotlar texnologiyasi»ga uzgartirilgan. 2011 yilda kafedra “Yog’-moy va don mahsulotlari texnologiyasi” kafedrasi bilan birlashib, “Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi” kafedrasi deb yuritila boshlagan.

Kafedraning ushbu yo’nalishida ozik-ovkat texnologiyasi (Kand va bijg’ish maxsulotlari texnologiyasi) yunalishi bo’yicha bakalavrlar, «Vino ishlab chiqarish texnologiyasi» va «Spirt texnologiyasi» mutaxassisligi buyicha magistrlar tayyorlanyapti.

KAFEDRANING ILMIY-TADQIQOT IShLARI

Kafedra professor o’qituvchilari malakali muxandis-texnologlar tayyorlash bilan bir qatorda katta ilmiy ishlar olib bormoqdalar.

Yog’-moy texnologiyasi yo’nalishi:

Paxta, soya va raps moylarini gidrogenlash, paxta chigitini qayta ishlash jarayonida gossipolni zararsizlantirish, paxta moyini tozalash texnologiyalarini takomillashtirish bo’yicha bajarilgan ilmiy tadqiqot ishlari natijalari Toshkent yog’-moy kombinatida va Qarshi, Koson moy-ekstraktsiya zavodlarida sanoatga tadbiq etilgan.

Kafedraning asosiy ilmiy yo’nalishlari:

1.     O’zbekiston Respublikasi xududidagi o’simliklar urug’laridan moy ishlab chiqarish va qayta ishlash jarayonlarini tadqiqoti.

2.     O’simlik moylarini tozalash va gidrogenlash jarayonlarini tadqiqoti.

3.     Paxta chigitini kompleks kayta ishlash va chikindilardan samarali foydalanishning ilmiy asoslarini takomillashtirish.

Don va don mahsulotlari texnologiyasi yo’nalishi

 “Don va don mahsulotlari texnologiyasi” yo’nalishi ilmiy potentsiali quyidagi mavzular bo’yicha ilmiy tadqiqot ishlarini olib boradi:

1.     Noan’anaviy xom ashyolar asosida omixta em mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish

2.     Maxalliy donlarni va donni qayta ishlash korxona jixozlar parametrlarini texnologik jarayonga ta’sirini tadqiq qilish

3.     Funktsional mo’ljallangan non-bulka mahsulotlarini ishlab chiqarish texnologiyasini yaratish

4.     Maxalliy bug’doy donlarini ultrafiolit nurlari bilan zararsizlantirish

5.     Maxalliy bug’doy donlaridan navli un olishda texnologik jarayonni takomillashtirish

Qand va bijg’ish mahsulotlari texnologiyasi yo’nalishi:

Qand va bijg’ish mahsulotlari texnologiyasi yo’nalishini ilmiy potentsiali asosan 4 ta mavzu buyicha ilmiy tadkikot ishlarini olib boryapti:

1.Resurs tejamkor ekologik toza yukori sifatli vinolarni texnologiyasini yaratish

2.Kuvvatlangan sharob va sharob maxsulotlari ishlab chikarishda kislorodli ishlov berishni takomillashtirish

3.Immobilizatsiyalangan fermentlar va achitqi xujayralari asosida sharob ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish

4. Kraxmalli xom ashyolarni qayta ishlashda biokatalitik jarayonlarni takomillashtirish.

Ushbu ilmiy tadkikot ishlarni bajarishda kafedra xodimlari, aspirantlari va magistrlari jalb qilingan.

KAFEDRANING ILMIY ALOQALARI

«Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi» kafedrasi Moskva va Sankt-Peterburg shaharlaridagi yog’lar ilmiy-tadqiqot institutlari bilan, Kuban Davlat texnologiya universiteti, Moskva Davlat oziq-ovqat sanoati universiteti bilan, Buxoro yuqori texnologiyalar instituti bilan, O’zbekiston fanlar akademiyasi tarkibidagi «O’simlik moddalari kimyosi instituti», «Umumiy va noorganik kimyo instituti», «Bioorganik Kime instituti» bilan, Ilmiy-tadqiqotchi MChJ, «Yog’-moy va oziq-ovqat sanoati» Uyushmasi, «O’zdonamhsulot» DAK, «Donmahsulotlari» MChJ, «Yog’ tahlil servis» MChJ, 40 dan ortiq donni qayta ishlovchi va 23 ta yog’-moy korxonalari va boshqa ko’plab oziq-ovqat sanoati korxonalari bilan ilmiy va amaliy hamkorlik qilmoqda. Bundan tashqari kafedrani «Mexnat» agrofirmasida filiali tashkil etilgan bo’lib kafedra talabalarini nazariy bilimlari amaliy darslar asosida muntazam mustaxkamlanayapti. Mikrobiologiya instituti Uz.R.FA, Uzbekiston Milliy Universiteti va NPO «Shreder» bilan ilmiy-ijodiy shartnoma tuzilgan bo’lib, bu erda kafedra magistrlari va tadqiqotchilari dissertatsiya mavzulari bo’yicha xamkorlikda ilmiy-tadkikot ishlari bajarib kelmokda.

O’QUV-USLUBIY, MA’NAVIY VA TARBIYAVIY ISHLAR

Kafedra faoliyatida tarbiyaviy ishlarga ham katta e’tibor berilmoqda. Yosh avlodni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashda, xalqning boy milliy madaniy-tarixiy an’analariga, urf-odatlariga hamda umumbashariy qadriyatlariga asoslangan samarali-tashkiliy, pedagogik shakl va vositalar ishlab chikilib, amaliyotga joriy etilmoqda. Shaxsni tarbiyalash va uni har tomonlama kamol toptirishning ustvorligini ta’minlash, umumiy hamda pedagogik madaniyatni oshirish maqsadida, talabalar orasidagi ma’rifiy ishlar takomillashtirib borilmoqda. Kafedra xodimlari har bir guruh talabalari orasida muntazam ravishda tarbiyaviy va ma’naviy-ma’rifiy ishlar olib boradilar.

Kafedrada bakalavr va magistr talabalariga 70 dan ortiq fanlar bo’yicha darslar beriladi. Jumladan:

YoMT yo’nalishida:

1.     Ixtisoslikka kirish

2.     Oziq-ovqat mahsulotlarining umumiy texnologiyasi

3.     Yog’ va moylar texnologiyasining nazariy asoslari

4.     Yog’ va moyli xom-ashyolar kimyosi

5.     O’simlik moylari ishlab chiqarish texnologiyasi

6.     Korxona uskunalari va loyihalash asoslari

7.     O’simlik moylarini fizik-kimyoviy tadqiqot usullari

8.     Yog’larni qayta ishlash texnologiyasi

9.     Texnologik va fizik-kimyoviy nazorat

10.           Yog’ va o’simlik moylarini qayta ishlashda ilmiy tadqiqot usullari va ularning tahlili

11.           Yog’larni rafinatsiyalash va katalitik modifikatsiyalashning nazariy asoslari

12.           Yog’larni qayta ishlashning xomashyo va materiallari

13.           Yog’lar kimyosi

14.           Qattiq yog’lar va yuvuvchi vositalar ishlab chiqarish texnologiyasi asoslari

15.           Yog’larni qayta shlash va yog’-moy korxonalarini loyihalash asoslari

16.           Yog’larni qayta ishlash korxonalari uskunalari

17.           Yog’larni qayta ishlashda qayd va hisobot

18.           Yog’larni qayta ishlashda texnologik va fizik-kimyoviy nazorat

19.           Yog’larni qayta ishlash korxonalarini loyihalash.

20.           Korxonalarni loyihalashni texnologik hisoblari

21.           Yog’larni qayta ishlash minitexnologik konstruktsiyalari

DMT yo’nalishida:

1.     Don va don mahsulotlari tovarshunosligi

2.     Don va don mahsulotlari ishlab chiqarish texnologiyasidagi xomashyo va materiallar

3.     Un va yorma va omixta em korxonalarining uskuna va jihozlari

4.     Non, makaron qandolat mahsulotlari uskuna va jihozlari

5.     Non, makaron, qandolat materiallari texnologiyasi

6.     Donni qayta ishlash korxonalari uskuna va jihozlari

7.     Umumiy oziq-ovkat texnologiyasi

8.     Don va don mahsulotlarini saqlash texnologiyasi

9.     Un va yorma texnologiyasining ilmiy asoslari

10.               Don biokimyosi

11.               Donni qayta ishlash korxonalari jihozlari

12.               Donni qayta ishlash korxonalarini loyihalash asoslari

13.               Elevator ombor sanoati

14.               Don mahsulotlarini texnokimyoviy nazorati

15.               Ventilyatsiya va pnevmotransport qurilmalari

16.               Donni quritish

17.               Elevator, un, yorma va omixta em sanoatida standart asoslari

18.               Ilmiy tadqiqot usullari va ularning taxlili

19.               Omixta em texnologiyasi

20.               Urug’li donlarga ishlov berish

QBMT yo’nalishida:

1.     Ixtisoslikka kirish

2.     Oziq-ovqat kimyosi

3.     Mikrobiologiya

4.     Mikrobiologik va texnologik nazorat

5.     Korxonalar jixozlari

6.     KBM tex-yasining nazariy asoslari

7.     Xom ashyoni qayta ishlash texnologiyasi

8.     QBM i.ch. texnologiyasining biokimyoviy asoslari

9.     Kand va bijg’ish maxsulotlavri texnologiyasi

10.           Ichimliklar ekspertizasi

11.           Pivo texnologiyasi

12.           Sharobchilik va spirt korxonalari uskunalari

13.           Maxsus sharoblar texnologiyasi

14.           Spirt ishlab chikarishni maxsus texnologiyasi

15.           Sharobchilik va spirt korxonalarining ekologik aspektlari

16.           Sharob va spirt ishlab chikarishda kayd va xisobot

17.           Sharobchilik va spirt mikrobiologiyasi

18.           Sharob va spirt biokimyosi

19.           Sharob va spirt maxsulotlari sitfatini nazorat kilish

20.           Biokatalitik asosda bijg’ish maxsulotlari texnologiyasini takomillashtirish

21.           Ilmiy tadqiqot usullari va ularni taxlili

22.           Soxa korxonalarini loyijalash

23.           Solod va pivo texnologiyasi

24.           Solod, pivo va alkgolsiz ichimliklar korxonalari jixozlari

25.           Solod, pivo va alkogolsiz ichimliklar biokimyosi

26.           Alkogolsiz ichimliklar va pivo mikrobiologiyasi

27.           Alkogolsiz ichimliklar texnologiyasi.

28.           Solod, pivo va alkogolsiz ichimliklar ishla chiiarishda kayd va xisobot

29.           Ferment preparatlari texnologiyasi

30.           Achitqi ishlab chiqarish texnologiyasi

KAFEDRANING PROFESSOR-O’QITUVCHILAR TARKIBI: